Benieuwd naar de resultaten van het G.R.A.M.-project? Enthousiast om zelf volgens het Regio Leren Model aan de slag te gaan? We bundelden hieronder alle inzichten, ervaringen en guidelines voor een geslaagd resultaat!
Gids voor het ontwerp van leeromgevingen volgens het Regio Leren Model
De werking van een CoP (Community of Practice) in leeromgevingen volgens het Regio Leren Model
Scalda biedt via Blend en Solve-projecten (gefinancierd door eigen middelen en G.R.AM.) de kans aan studenten om out of the box te werken in een ander vakdomein. Een 9-tal studenten ICT werken via Blend en Solve aan een project dat streeft naar een herbestemming van de voormalige Euregiotuinen in Oostburg. Projectorganisatie Land en Hand is hierin, met Joost Dingemans als expert, betrokken.
Joost Dingemans is opgeleid tot ontwerper op de TU Delft en Design Academy Eindhoven. Hij had lang een eigen ontwerpbureau dat focuste op maakprocessen en -beleving. Eerder werkte hij in Rotterdam samen met MBO-studenten en -docenten aan het ontwerp van de leeromgeving van de toekomst.
Joost kwam uiteindelijk terecht bij Land en Hand, een project dat het bewustzijn van de relatie tussen omgeving, materiaal en vakmanschap wil herstellen. Vroeger werkten vakmensen met materialen die op loopafstand in de omgeving aanwezig waren, zoals riet, klei, steen en hout. Met de industrialisatie, de globalisering en het goedkope transport is die relatie tussen vakman en omgeving verzwakt.
De klimaatcrisis vraagt om een nieuw besef rond duurzaamheid, circulariteit en eigen omgeving. De maker moet anders gaan nadenken over hoe hij met het omringende landschap omgaat. Hij moet stilstaan bij wat de opportuniteiten zijn van de beschikbare materialen en omgeving om zich heen.
Land en Hand tekent de mogelijkheden die een omgeving biedt uit in een oogstkaart. Dat leidt tot een potentiekaart die kansen voor duurzaam toerisme en nieuwe samenwerking schetst. Ondernemers, onderwijs, overheid en omwonenden worden hierin betrokken.
In Zeeuws Vlaanderen is iets op til. Kan je hierover meer vertellen?
“In Zeeuws Vlaanderen werkt Land en Hand samen met recreatieondernemer van Damme, die zich focust op een herbestemming van de voormalige Euregiotuinen in Oostburg. Via Blend en Solve werden ook Scalda-studenten betrokken. In een verkennende fase brachten de studenten de locatie in kaart en volgden ze een aantal voorbereidende workshops. Zo volgende ze een workshop ‘materialen’, waarin geleerd werd over hennepvezel, schelpen, papier en de potentie ervan. Maar ook een workshop ‘mapping methode’ die aanleert hoe je een locatie in kaart brengt. Een rondleiding in Waterdunen, een binnendijks, innovatief concept dat recreatie, landbouw en natuur combineert, stond ook op het programma. Tot slot volgden ze een lezing van dhr. Beaufort, die dankzij zijn vele connecties in de lokale voedselketen inspiratie kon bieden voor nieuwe kansen.”
“De studenten moeten ook nadenken over nieuwe ondernemerskansen in het project van opdrachtgever van Damme. Hierdoor proeven ze van ondernemerschap en ontdekken ze of ondernemerschap bij hen past. Een aantal ondernemersideeën werden al door studenten gepitcht: de ontwikkeling van een bierbrouwerij waarin je het brouwproces kan volgen en de kweek van eigen groenten.”
Onlangs vond een kick off plaats in Oostburg. Hoe verliep die?
“Je merkt echt dat een bepaalde groep het leuk vindt om buiten de kaders te denken terwijl sommigen het toch lastig vinden,” geeft Joost aan. Hij ziet best wel wat uitdagingen in dit project. “De organisatie van deze leerprojecten daagt het huidige schoolse systeem uit om multidisciplinaire studententeams te maken. Het klassieke systeem moet vaste patronen doorbreken, zoals het gebruik van schoolroosters en klassieke beoordelingsnormen. Het moet ook inspirerende ontwerpruimtes tot stand brengen.”
Hoe ervaar je je expertrol?
“Werken met studenten is leuk. Het vraagt wel om een bepaalde mate van investering, omdat wat wij doen niet gelinkt is aan wat de leerlingen dagelijks doen. Het is uitzoeken wat ze precies aankunnen, wat wel en niet werkt. Het is fijn om ze enthousiast te zien worden wanneer ze iets doen dat ze niet kennen. Ze leven echt op als ze met hun handen mogen werken.”
“De energietransitie uitdenken is één ding, maar de MBO-afgestudeerden moeten het straks allemaal gaan uitvoeren. Oorspronkelijk kwamen de beroepen voort uit het landschap. Het bewustzijn vergroten bij jongeren over hoe, waar en waarmee iets duurzaam gemaakt kan worden, is cruciaal voor de energietransitie.”
In maart 2022 organiseerden de GRAM-partners een bootcamp in Scalda. Nederlandse cursisten van Scalda en Vlaamse cursisten van Syntra West gingen in kleine groepjes aan de slag met bedrijfsauthentieke challenges, die onder begeleiding van UNIZO West-Vlaanderen werden verzameld. Drie dagen lang gingen cursisten intensief met de challenges aan de slag. Hoe verliep dit? Wij vragen het aan de cursisten, hun coaches … en de opdrachtgevers van de challenges!
Jullie namen als cursist deel aan de bootcamp. Wat waren jullie verwachtingen over de bootcamp?
Mex: “Ik had geen specifieke verwachtingen, maar wou wel graag meer weten over ondernemerschap. Ik hoopte in de bootcamp meer te weten te komen over ondernemerscompetenties.”
Emma en Phaedra: “We wisten niet goed wat we mochten verwachten. Dat het zou gaan over bouwen en ondernemen, dat waren de key words. Maar voor de rest was het een sprong in het diepe!”
Wat was jullie indruk over de bootcamp?
Mex: “Er was geen grote grens tussen de Nederlanders en de Vlamingen. Ik begreep het West-Vlaams vrij vlot, omdat ik kennissen in die regio heb. In het begin van de bootcamp kwam er wel veel informatie op ons af. We kregen de volledige opdracht voorgeschoteld en er zat weinig tijdspeling in het drukke programma. Als je één keer niet oplet, ben je een groot stuk informatie kwijt. Maar ik vond het gezellig samenwerken.”
Hoe verliep jullie samenwerking met de opdrachtgever van jullie challenge?
Mex: “Ons groepje ging aan de slag met de challenge van Nescio Midavaine van Marsaki. Die luidde: Hoe zou een vraag-gestuurde digitale materialenmarktplaats eruit moeten zien opdat architecten en aannemers vaker voor circulaire materialen zouden kiezen in hun bouwprojecten? Marsaki vroeg dus iets te ontwerpen voor externen: slopers, bouwklanten, architecten, businesspartners … We hebben heel veel contact gehad met Nescio. De opdrachtgever was heel behulpzaam.”
Wat vond je het moeilijkst?
Emma en Phaedra: “Phaedra werkte met haar groep aan een challenge van de Techniek Fabriek Zeeland. Emma zat met haar team in een challenge van architect Taco Tuinhof. Wij vonden vooral de tijdsdruk pittig. Op drie dagen tijd moest heel wat gebeuren. Dat zorgt voor stress. Ook het pitchen van de resultaten op het einde was een drempel die we moesten overwinnen.”
Welke tips zou je jezelf geven bij een volgende bootcamp?
Mex: “Veel noteren tijdens de workshops, stevig de aangeboden kennis gebruiken en externen zoals de docent-coach inschakelen bij problemen. Voor de rest: Gewoon erin vliegen!”
Phaedra: “Ik zou meer deadlines in het werk steken voor mezelf. Nu moesten we opeens beslissen, want plots was de tijd op. Als je jezelf concrete deadlines stelt, kun je nog meer gefocust werken aan een resultaat.”
Op de laatste dag van de bootcamp moesten de cursisten hun oplossing voor de challenges pitchen voor jullie drieën als jury. Waarop letten jullie vooral op bij een ondernemerspitch?
Marc: “Ik let als presentatiecoach vooral op de non-verbale communicatie. In een eerste ontmoeting hangt 80% van hetgeen blijft plakken bij je toehoorder immers op het non-verbale aspect: je handen, je glimlach, je ogen … Ik let vooral op: Hoe raak jij mij?”
Pieter-Bart: “Een pitch moet voor mij bewijzen dat de oplossing die de cursisten aanbieden goed aansluit bij het probleem. De denkwijze en het verhaal zijn voor mij belangrijk.”
Arne: “Ik wil een creatieve call to action zien op het einde. Hoe betrek jij mij als toehoorder bij jouw ondernemersplan?”
Wat maakt volgens jullie een goeie ondernemer?
Arne: “Goeie ondernemers zien mogelijkheden en nemen actie. Ze laten zich niet makkelijk uit het veld slaan.”
Marc: “Een goeie ondernemer focust op het probleem van de klant. Ik heb ook nog geen enkele ondernemer ontmoet die echt alles zelf kan. Zoek als ondernemer ondersteuning bij mensen die er net iets meer van weten dan jij. Overwin je schaamtegevoel.”
Pieter-Bart: “Voor mij is een goeie ondernemer iemand die de hoogste maatschappelijke waarde en impact biedt.”
Jullie begeleidden als coach op de bootcamp elk een groepje cursisten. Een coachrol verschilt sterk van een klassieke docentrol. Hoe viel het mee om te coachen?
Rebecca: Coachen bij hybride leren is intensief. Cursisten dwalen soms af van de uiteindelijke opdracht: Ze zijn soms geneigd om al een oplossing uit te werken, terwijl ze nog niet volledig de kern van het probleem of de markt hebben doorgrond. Dat zit natuurlijk in de mens: men wil opleveren. Als coach is het dan belangrijk om je groepje bij de essentie te houden.
Charlotte: Je moet als coach ook om kunnen met onzekerheid. Je brengt cursisten niet naar een vooraf vaststaande oplossing. De cursisten werken zelfstandig naar hún eigen, persoonlijke oplossing toe. De coach begeleidt ze daarbij en suggereert paden die de cursisten eerst niet zien liggen. Je krijgt als coach niet altijd het antwoord van de cursisten dat je verwachtte. Bij hybride leren is dat net de bedoeling. Coachen betekent bij hybride leren dan ook om kunnen gaan met de onzekerheid van het parcours.
Elisabeth: Wanneer je groep even in een put valt of vastzit, moet de coach blijven motiveren. Het is belangrijk om als coach de karakters in je groep te doorgronden. Wie is de trekker? Wie kan maar durft niet meer trekken? Wie overstemt?
Hoe hebben jullie ervoor gezorgd dat het groepje zich goed voelde?
Elisabeth: Ik heb eerst mezelf voorgesteld om het ijs te breken. In mijn groepje waren er 3 leerlingen die mekaar al kenden. Dat kan een zegen zijn, maar het kan ook het proces afvlakken.
Rebecca: Elke dag hielden we een open, afsluitend reflectiemoment. Dan bekeken we wat we die dag hadden volbracht, wat we de volgende dag zouden doen, en hoe we de gang van zaken konden optimaliseren. Dat gaf een veilig, maar kordaat gevoel.
Charlotte: Vóór de start van de bootcamp had elke cursist al de Comet ingevuld: een digitale tool waarin je jezelf een score geeft voor verschillende ondernemersnemerscompetenties. Dankzij die Comet kon de coach bij aanvang inschatten welke persoonlijkheden in het groepje zaten. De coach bezorgde elke cursist dagelijks een feedbackverslagje, waarin hij de cursist positief stimuleerde en schreef in welke competenties hij of zij nog kon groeien.
ProXpace is een jong bedrijf dat opgericht werd door 3 student-ondernemers: Emiel Decroix, Olivier Defoor en Dylan Defoor. Het is een digitaal platform dat de mogelijkheid biedt om werkruimtes in je buurt te reserveren. ProXpace besteedde dankzij UNIZO West-Vlaanderen een challenge uit aan GRAM: Zorg voor een upgrade van ons boekingsplatform en onze website. De GRAM-cursisten Full stack developer en Grafische vormgeving van Syntra West gingen met de challenge aan de slag, onder coaching van hun docenten. Hoe verloopt dit type challenge based onderwijs precies? We polsen naar de ervaring van ProXpace, de cursisten en hun docenten.
Hoe zijn jullie bij het initiatief van uitbesteding van challenges beland? Waarom is ProXpace erop in gegaan?
“Familie, die lid is van Unizo, vertelde ons over het initiatief deze zomer. Aangezien wij op dat moment aan het uitdenken waren hoe we de website van ons boekingsplatform voor flexibele werkplekken konden upgraden, was alle hulp welkom. Toen we te horen kregen dat Syntra West eventueel zelfs onze hele website onder handen wilde nemen, hebben we geen seconde getwijfeld. Zeker omdat we zelf nog studenten zijn, leek dit ook voor ons dé mogelijkheid om bij te leren … net zoals voor de studenten van Syntra West.”
Hoe ervaar je de samenwerking met de cursisten?
“Ze maken vlot progressie en geven duidelijk aan welke keuzes we tegen wanneer moeten maken. Kortom: We worden behandeld alsof we een echte klant zouden zijn. Dat is voor de cursisten op commercieel vlak ook leerrijk. We zagen ze al een aantal keer in persoon en toen kwamen ze echt over als een gemotiveerde bende die nauw samenhangt. Er heerst een toffe sfeer in de samenwerking!”
Dit is de eerste keer dat jullie als cursisten aan de slag gingen met een authentieke bedrijfschallenge. Hoe ervaren jullie onderwijs dat op deze hybride manier werkt?
“Onze groep is heel gemotiveerd voor deze challenge, omdat we te maken krijgen met een real-life project van een echte klant. Dat zet uiteraard wat meer druk op de ketel, maar de voldoening bij het opleveren van het project zal des te groot zijn. De challenge zorgt bovendien voor meerwaarde bij de zoektocht naar een job, want we kunnen het project na oplevering op onze cv’s zetten. De website zal online staan waardoor we potentiële werkgevers kunnen tonen wat we in onze mars hebben. Ook het feit dat we een volledig traject afleggen en daarbij samenwerken met de mensen van ProXpace en de cursisten uit de grafische richting is enorm verrijkend. We leren rekening houden met elkaars noden en wensen en uiteindelijk zal die mooie synergie leiden tot een project waar we met z’n allen heel trots op zullen zijn.”
Wat is het meest leerrijk?
“Het project overstijgt het pure developen en leert ons hoe we een project van a tot z aanpakken. Dat gaat van een uitgebreide analyse maken (concurrentenonderzoek, analyse van sterktes en zwaktes, opmaken van user stories, …), over een draaiboek opstellen voor de cursisten van de grafische richting, communicatieafspraken maken met alle stakeholders en de juiste kanalen hiervoor opzetten. Het projectmanagement is essentieel voor de slaagkans van het project, en daar zullen we heel veel over opsteken.
Daarnaast is de samenwerking met verschillende mensen heel leerrijk. We moeten niet alleen als developers dit project tot een goed einde brengen, maar moeten ook vlot kunnen communiceren met de cursisten van de grafische richting. En uiteraard moeten we ook goed luisteren naar de klant. Enerzijds moeten we de wensen van de klant zo goed mogelijk begrijpen en vertalen naar een product. Maar anderzijds moeten we trouw blijven aan onze expertise en soms ook onze visie verdedigen indien die niet in de lijn ligt van die van de klant.
Kortom, dit GRAM-project leert ons dat programmeren meer is dan alleen maar code schrijven en bereidt ons goed voor op de echte werkvloer. De lat ligt hoog, maar we hebben enorm veel goesting om tegen het einde van het schooljaar een schitterend project af te leveren.”
Jullie begeleidden de voorbije maanden de cursisten in de uitvoering van de challenge. Hoe hebben jullie de challenge weten in te passen in het strakke onderwijs-schema met vaste curricula en leerdoelen ?
We kregen als docenten vooreerst de keuze uit 3 projecten die door UNIZO werden uitgekozen als mogelijk challenge. Hier hebben we gekozen voor een webapplicatie die het best aanleunt bij de verschillende curricula. De cursisten van de opleiding Grafisch Vormgevers en Full Stack Developers zijn hier de uitdaging aangegaan.
Men dient vooreerst te weten dat dit inderdaad cursisten zijn in opleiding en dat zij alle kennis die nodig is voor dit project gedurende het jaar en deze challenge gelijktijdig zullen verwerken. We hebben daarom de cursisten samen met alle stakeholders rond de tafel gezet, zodat vanaf de start de scope van het project duidelijk was. De bedoeling was om de doelen en de behoeften van de uiteindelijke klant op te sporen. Dit resulteerde in een analyse die de volledige user stories en de wireframes van het volledige project bevatte. We spreken hier eigenlijk over de verschillende bouwstenen van het project. Dankzij deze analyse is het voor de docenten mogelijk om de verschillende bouwstenen in tijd aan het curriculum en leerdoelen van zowel Full Stack Developers als Grafisch vormgevers te koppelen tijdens het lopende cursusjaar. Bestaande fictieve opdrachten die cursisten in het verleden uitvoerden kunnen in analogie worden vervangen door stukken van deze bouwstenen op het ogenblik dat deze aan bod komen in de opleiding. Door onze analyse hebben we ook een duidelijk beeld hoe de opbouw van deze applicatie in de tijd dient te evolueren en vooral wanneer de cursisten in staat zijn een volgende bouwsteen af te werken.
Hoe ervaren jullie lesgeven met challenges?
De challenges zelf zijn in wezen ook onbekend terrein voor ons als docenten. Standaard volgen wij ons curriculum en koppelen hieraan gekende opdrachten voor onze cursisten gedurende de opleiding. Het doel van deze challenges werd ook duidelijk door het projectbureau van Syntra West vooropgesteld, nl. de cursisten dienen zelf tot een oplossing te komen met de opgedane kennis. Het ondernemen dient dus vanuit de cursisten zelf naar voor te komen.
De communicatie met klanten en andere stakeholders wordt dus m.a.w. ook door de cursisten zelf uitgevoerd. Als docenten hebben we hier enkel een coaching rol. In het verleden dienden de cursisten bij een standaard oefening zelf tot een oplossing te komen en werd daarna een type oplossing besproken met de docent.
Het enige verschil hier is dat er geen type oplossing voorhanden is!
Het loslaten en vertrouwen van de opgedane kennis van de cursisten zelf is in vergelijking met een klassiek opleidingstraject niet altijd eenvoudig. Wat meteen duidelijk werd tijdens deze challenges is het feit dat cursisten veel meer gemotiveerd zijn omdat men met een reël project bezig is en daarnaast met een klant aan het eindstation. Naast het toepassen van hun opgedane kennis leren de cursisten dus echt ondernemen, omgaan met mensen en hun problemen, …
Tijdens modules die reeds gegeven werden koppelen cursisten onbewust opgedane kennis aan het lopende project. Dikwijls hoor ik de opmerking: “Dit gedeelte kunnen we toepassen in één van de huidige of volgende bouwstenen”. De conclusie is simpel: real life challenges zijn een win-win situatie voor iedere stakeholder in het project, gaande van de cursisten, docenten tot en met de eindklant!